De eeuwige zoektocht

Voor velen, zo niet voor iedereen, geldt het als het vraagstuk van de eeuw, de queeste waarop geen antwoord mogelijk lijkt. Elk gesprek erover verzandt in verbazingwekkend rap tempo in een woestijn van clichés. Het is ongetwijfeld de meest gestelde vraag van werkend Nederland, en de roep om een antwoord klonk nooit zo smachtend als in de afgelopen jaren. De een na de ander kwam thuis te zitten met het verwoestende virus van de burn-out, en allen vroegen zich met de handen in de haren hetzelfde af. Hoe kan ik ’s nachts slapen zonder dat zakelijke zorgen me vanbinnen uithollen? Hoe zorg ik ervoor dat ik eens opgewekt terugkom van een lange dag werk? Hoe houd ik de vrolijkheid ’s avonds en in het weekend te vriend? Kortom: waar ligt, in godsnaam, de balans tussen werk en privé?

Zelfhulpboeken lijken wat dit betreft weinig verhelderend, en ook (zelfs? juist?) het wereldwijde web blijft in gebreke. ‘Laat het werk het werk en laat thuis thuis,’ dat is de meest gehoorde en gelezen tip – maar daar komt de gemiddelde werknemer natuurlijk geen steek verder mee. Het is als de vraag ‘Hoe kan ik voorkomen dat ik ziek word?’ beantwoorden met: ‘Door niet ziek te worden.’ Zeker nu het ernaar uitziet dat de keukentafel thuis voorlopig nog wel even het zakelijk commandocentrum blijft, is het aanbrengen van de scheiding tussen werk en privé utopische fictie, een nastrevenswaardig maar irreëel ideaal. Misschien is dat, op dit punt in de historie, wel duidelijker dan ooit. Want nu thuiswerken de norm blijft, steekt het meer en meer dat we onze privésores niet kunnen delen met collega’s, die, weliswaar met slappe koffie en taaie kaakjes, maar toch, voor ons klaarzitten. Het probleem is in deze tijd niet zo zeer dat we werk mee naar huis nemen, maar dat we thuis niet meer mee kunnen nemen naar het werk.

Ik ben ervan bewust dat het makkelijk is om antwoorden op een lastige vraag weg te strepen zonder zelf met een zinnig alternatief te komen. Laat ik vooropstellen dat een objectief antwoord op een subjectieve vraag per definitie verworpen kan worden, en dat er derhalve geen universeel zinnig alternatief bestaat. Maar toch, toch loont het de moeite om de vraag te stellen, om verder te blijven zoeken, want hoewel een algemeen geldend antwoord op de grote vraag van de 21e eeuw niet kan voldoen, bestaat dat antwoord paradoxaal genoeg wel voor jou, en voor jou alleen.